Η ξεχωριστή ευτυχία ενός... ισχυρού Ελληνα

Ο «επιστήμων επιρροής» δρ Νικόλας Χρηστάκης αποκαλύπτει...

Της Λινας Γιανναρου

Το τελευταίο διάστημα έχουμε πονοκεφαλιάσει με τόσους υπολογισμούς. Ποια οικονομική κρίση; Εδώ «παίζεται» η ευτυχία μας. Εχουμε και λέμε: Η φίλη μου η Μαρία, μια χαρά ευτυχισμένη είναι κι ας παραπονιέται συνέχεια (1 πόντος). Η Ισμήνη, από την άλλη, μες στην κατάθλιψη. Και πώς να μην είναι με όλα όσα της έχουν τύχει το τελευταίο διάστημα. Ο Κωνσταντίνος, όμως, καλά φαίνεται. Επιασε καινούργια δουλειά, βρήκε επιτέλους και κοπέλα, ησύχασε. Ναι, τον βάζουμε στους ευτυχισμένους, άλλος ένας πόντος... Κι αν δεν είναι κατά βάθος; Κι αν κάτι τον τρώει; Κι αυτό εμένα πώς με επηρεάζει;

Αστραπιαία

Δεν το ήθελε ο άνθρωπος, αλλά ο κ. Νικόλας Χρηστάκης μας έβαλε σε μπελάδες με την έρευνά του για την ευτυχία και το πώς αυτή μεταδίδεται από φίλο σε φίλο. Γιατί εδώ δεν μιλάμε για ένα τεστ τύπου «πες μου τους φίλους σου να σου πω ποιος είσαι», αλλά για μια εμπεριστατωμένη επιστημονική έρευνα 30 χρόνων με τη σφραγίδα ενός κορυφαίου κοινωνιολόγου και καθηγητή του Χάρβαρντ, ο οποίος μάλιστα πρόσφατα περιλήφθηκε από το περιοδικό Τime στη λίστα των 100 ανθρώπων με τη μεγαλύτερη επιρροή στον κόσμο. Η ελληνική του καταγωγή βοήθησε στο να μεταδοθεί η είδηση της βράβευσης αστραπιαία σε κάθε γωνιά της χώρας μας, το ίδιο και τα ερευνητικά του αποτελέσματα. Εξ ου και οι υπολογισμοί τους οποίους έχουμε βαλθεί να κάνουμε τελευταία.

«Τι να σας πω... Ούτε εγώ πίστευα ποτέ ότι τόσος κόσμος θα ενδιαφερόταν για τη δουλειά μου», λέει σήμερα ο Νικόλας Χρηστάκης στην «Κ», αφού έχει «κάτσει» ο κουρνιαχτός της αιφνίδιας δημοσιότητας. «Εγώ, άνθρωπος με επιρροή; Μα αν είχα, θα την ασκούσα τουλάχιστον στα παιδιά μου να μάθουν να συμπεριφέρονται καλύτερα», λέει χαριτολογώντας. «Βεβαίως, η τελετή στη Νέα Υόρκη ήταν πολύ ωραία, δεν είχα ποτέ ξανά την εμπειρία να περπατήσω σε κόκκινο χαλί και η γυναίκα μου χάρηκε πολύ που βρέθηκε στον ίδιο χώρο με τη Μισέλ Ομπάμα».

Ποια ήταν όμως η φοβερή ανακάλυψη του κ. Χρηστάκη και των συνεργατών του; «Εντάξει, όλοι καταλαβαίνουμε πώς ένας άνθρωπος επιδρά πάνω στον άλλο. Αυτό που ερευνούμε εμείς όμως είναι, όχι μόνο πώς μεταδίδονται οι σκέψεις και τα αισθήματα από άνθρωπο σε άνθρωπο, αλλά... από άνθρωπο σε άνθρωπο σε άνθρωπο και από άνθρωπο σε άνθρωπο σε άνθρωπο σε άνθρωπο! Πώς λέμε ελληνικά six degrees of separation;» «Εξι βαθμοί διαχωρισμού», απαντάμε (σ.σ. πρόκειται για τη θεωρία σύμφωνα με την οποία όλοι οι άνθρωποι στον πλανήτη συνδέονται μεταξύ τους με μια αλυσίδα «γνωριμιών» που δεν έχει πάνω από πέντε ενδιάμεσους). «Ε, βρήκαμε ότι όσον αφορά την ευτυχία, αλλά και άλλα πράγματα, όπως είναι η παχυσαρκία, το κάπνισμα, ακόμα και ο αλτρουισμός ή οι πολιτικές πεποιθήσεις, υπάρχουν τρεις βαθμοί επιρροής». Με άλλα λόγια, αν ο φίλος του φίλου μου είναι ευτυχισμένος, οι πιθανότητες να είμαι και εγώ είναι αυξημένες. Εκπληκτικό!

Τα συμπεράσματα αυτά προέκυψαν από την τριαντάχρονη μελέτη ενός δικτύου περίπου 5.000 φίλων και συγγενών στην περιοχή της Μασαχουσέτης. Διαπιστώθηκε ότι υπήρχαν διακριτές ομάδες ευτυχισμένων και δυστυχισμένων ατόμων και όχι τυχαία. Η ευτυχία μεταδιδόταν από το άτομο στους φίλους και στους φίλους των φίλων.

Υπολογίζεται ότι κάθε ευτυχισμένος φίλος αυξάνει τις πιθανότητές μας να ευτυχίσουμε κι εμείς κατά ένα διόλου ευκαταφρόνητο 9%. Αντίστοιχα όμως, μια δυστυχής παρέα «ρίχνει» και εμάς σε ποσοστό 7%. Τώρα, το τι γίνεται όταν οι συναναστροφές μας ακόμα και με κολλητούς φίλους διέρχονται μέσα από καλώδια, email ή ακόμα χειρότερα το facebook, μένει να αποδειχθεί. «Ακόμα μελετάμε τι συμβαίνει με το ίντερνετ και την ευτυχία. Σίγουρα όμως άλλες συμπεριφορές και συνήθειες μπορούν να μεταδοθούν ακόμα και από μεγάλες αποστάσεις. Επηρεάζεις τους φίλους σου ακόμα κι αν δεν τους βλέπεις», τονίζει ο κ. Χρηστάκης.

Τα γονίδια

Το κύριο ενδιαφέρον των μελετητών ωστόσο εστιάζεται... στις παρέες μας. Γιατί οι άνθρωποι φτιάχνουν κοινωνικά δίκτυα; Πώς αυτά λειτουργούν; Τελευταία, μάλιστα, ερευνούν το ρόλο που παίζουν τα γονίδια σε όλα αυτά. «Προφανώς, άλλοι γεννιούνται πιο ντροπαλοί και άλλοι πιο εξωστρεφείς. Αυτό που καταφέραμε να δείξουμε είναι ότι ακόμα και πιο περίπλοκα χαρακτηριστικά των κοινωνικών δικτύων έχουν γενετική βάση. Θα σας δώσω ένα παράδειγμα: Πείτε πως ο Νίκος, ο Δημήτρης και ο Μάνος είναι σε ένα δωμάτιο.

Αν ο Δημήτρης και ο Μάνος είναι φίλοι μεταξύ τους, οφείλεται όχι μόνο στα γονίδια του Δημήτρη και του Μάνου, αλλά και στα γονίδια του Νίκου! Είναι απίστευτο, έτσι;» Οπως σπεύδει να διευκρινίσει όμως, ότι δεν είναι αυτός λόγος να απελπιζόμαστε: δεν είναι προκαθορισμένη γενετικά ούτε η ευτυχία ούτε η κοινωνικότητά μας. «Ολα όμως έχουν το ρόλο τους και είναι ενδιαφέρον να τον ερευνούμε».

Επίσκεψη στην Ελλάδα τουλάχιστον μία φορά τον χρόνο...

Παρά τις υποχρεώσεις -που μοιάζει να πολλαπλασιάζονται κάθε χρόνο που περνά- ο 47χρονος καθηγητής του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ δρ Νικόλας Χρηστάκης δεν παραλείπει την ετήσια επίσκεψή του στην πατρίδα. «Ναι έρχομαι, τουλάχιστον μία φορά τον χρόνο στην Ελλάδα -δεν μπορώ να κάνω διαφορετικά, μου λείπει», λέει στην «Κ». Αγαπημένη συνήθεια έχει γίνει και για τη γυναίκα του Ερικα, αλλά και για τα τρία τους παιδιά, τον 15χρονο Σεμπάστιαν, τον 12χρονο Λύσσανδρο και την 9χρονη Ελένη. Εξάλλου, ο παππούς Αλέξανδρος, πατέρας του Νικόλα, που στα μέσα της δεκαετίας του ’50 έφυγε για να ζήσει στην Αμερική, όπου πρόκοψε σπουδάζοντας μάλιστα Πυρηνική Φυσική, έχει επιστρέψει πια στην ιδιαίτερη πατρίδα του, τις Αρχάνες της Κρήτης. «Στην Κρήτη πηγαίνουμε πάντα για να δουν και τα παιδιά τον παππού τους, αλλά έρχομαι και στην Αθήνα. Αλλωστε συνεργάζομαι με πολλούς επιστήμονες από εδώ, ενώ με καλούν συχνά και για διαλέξεις στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Είναι πάντα ευχάριστο για μένα».

Ο κ. Χρηστάκης ξεκίνησε τις σπουδές του στη Βιολογία στο Πανεπιστήμιο Γέιλ, για να συνεχίσει στην Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ κι έπειτα στο Πανεπιστήμιο της Πενσιλβάνια για διδακτορικό στην Κοινωνιολογία. Ξεκίνησε την ακαδημαϊκή του καριέρα το 1995 στο Πανεπιστήμιο του Σικάγο, ενώ από το 2001 διδάσκει στο Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ τόσο στην Ιατρική Σχολή όσο και στο Τμήμα Κοινωνιολογίας. Νέος, δυναμικός και παθιασμένος με το αντικείμενό του, τη μελέτη των βαθύτερων λειτουργιών της κοινωνίας, διδάσκει πάντα σε γεμάτα αμφιθέατρα...
http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_ell_2_16/05/2009_314930

Ο μοναδικός Έλληνας στη λίστα των ισχυρών -Ο καθηγητής Νίκολας Χρηστάκης ανάμεσα στους «100 ανθρώπους με τη μεγαλύτερη επιρροή»

Ένας διάσημος ελληνοαμερικανός βιολόγος, γιατρός και πανεπιστημιακός καθηγητής, ο Νίκολας Χρηστάκης, συμπεριλαμβάνεται στην εφετινή λίστα του αμερικανικού περιοδικού «Τime» με τους «100 ανθρώπους με τη μεγαλύτερη επιρροή στον κόσμο».

Αν και γεννήθηκε στις ΗΠΑ, πριν από 47 χρόνια, ο καθηγητής Κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ έζησε τα πρώτα έξι χρόνια του βίου του στην Ελλάδα και μιλάει καλά τα ελληνικά. Τη θέση του στη λίστα του «Τime» τη χρωστά στην τεκμηρίωση της γνωστής θεωρίας του για τον «ιό της ευτυχίας». Την άποψη δηλαδή ότι η ευτυχία, όπως και η δυστυχία, «μεταδίδεται» από άνθρωπο σε άνθρωπο, περίπου όπως η… γρίπη.

«Όταν οι άνθρωποι γύρω μας, τόσο οι φίλοι και οι συγγενείς όσο και οι άνθρωποι που απλά βρίσκονται κοντά μας- όπως οι συνεργάτες και οι γείτονές μας- γίνονται πιο ευτυχείς, γινόμαστε κι εμείς πιο ευτυχείς» λέει ο καθηγητής. Στηρίζει μάλιστα αυτή τη θεωρία του στη μελέτη της συμπεριφοράς περίπου 5.000 ατόμων σε διάστημα μεγαλύτερο της εικοσαετίας.

Όταν δύο στενοί φίλοι ζουν σε απόσταση μικρότερη του μιλίου μεταξύ τους, και ο ένας γίνει για κάποιον λόγο πιο ευτυχισμένος, οι πιθανότητες να ευτυχήσει και ο φίλος του αυξάνονται κατά 15%, λέει ο κ. Χρηστάκης. Ακόμη κι αν αυτός που θα ευτυχήσει είναι φίλος φίλων μας και δεν τον γνωρίζουμε καν προσωπικά, ο αντίκτυπος της ευτυχίας που εκπέμπει αυξάνει και τα δικά μας ποσοστά ευτυχίας: με άλλα λόγια, αρκεί να περιστοιχιστούμε με ευτυχή άτομα για να ευτυχήσουμε και εμείς.

Πάντως η λίστα του «Τime» είναι βέβαιο ότι θα προκαλέσει και εφέτος πολλές συζητήσεις, αφού τα κριτήρια επιλογής των «100» από τη συντακτική ομάδα του περιοδικού είναι λίγο περίεργα. Όσο κι αν ο αρχισυντάκτης του περιοδικού Ρικ Στένγκελ σε σχετικό σημείωμά του επιμένει ότι «δεν περιλαμβάνονται οι πιο ισχυροί, ούτε οι πιο έξυπνοι άνθρωποι στον κόσμο, αλλά αυτοί που χρησιμοποιούν τις ιδέες, τα οράματα και τις πράξεις τους για να μεταμορφώσουν τον κόσμο και να επηρεάσουν πλήθη ανθρώπων», η τοποθέτηση στη λίστα εγκληματιών όπως ο μεγαλοαπατεώνας Μπέρνι Μέιντοφ και ο μεξικανός «βαρόνος της κοκαΐνης» Χοακίν Γκουσμάν έχει ήδη ξεσηκώσει θύελλα αντιδράσεων στο Διαδίκτυο.

Και δεν είναι μόνο αυτό: δίπλα στον κ. Χριστάκη και άλλους μεγάλους επιστήμονες, όπως π.χ. οι οικονομολόγοι Νουριέλ Ρουμπίνι και Πολ Κρούγκμαν, αλλά και σε πανίσχυρους πολιτικούς, όπως ο Μπαράκ Ομπάμα, ο Βλαντίμιρ Πούτιν, ο Νικολά Σαρκοζί , η Χίλαρι Κλίντονκαι η Ανγκελα Μέρκελ, τιμώνται πρόσωπα όπως ο 22χρονος τηλεστάρ της Disney Ζακ Εφρον, η ηθοποιός Κέιτ Γουίνσλετ, η τραγουδίστρια της χιπ-χοπ Μ.Ι.Α., ο πρωταθλητής του γκολφ Τάιγκερ Γουντς και οι αδελφοί Σαμ και Νταν Χάουζερ, δημιουργοί του υπερβίαιου βιντεοπαιχνιδιού «Grand Τheft Αuto».

Πηγή: Το Βήμα

http://soussanis.com/2009/05/06/%CE%BF-%CE%BC%CE%BF%CE%BD%CE%B1%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CF%8C%CF%82-%CE%AD%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%B1%CF%82-%CF%83%CF%84%CE%B7-%CE%BB%CE%AF%CF%83%CF%84%CE%B1-%CF%84%CF%89%CE%BD-%CE%B9%CF%83%CF%87%CF%85/